Er zijn twee redenen waarom een gebitsbehandeling wordt uitgevoerd. De reden die het vaakst voorkomt is het comfortabel maken van de mond van het paard voor het bit. Een paard met pijn in de mond zal geen fijne aanleuning hebben en zich vaker verzetten. De tweede reden is het verbeteren van de kauwfunctie van het gebit, zodat het voer beter en gemakkelijker vermalen wordt.
Gebitsbehandelingen worden op twee manieren uitgevoerd
Op gevoel
Hierbij bevindt het hoofd van het paard zich op borsthoogte van de paardentandarts of gebitsverzorger. Er wordt op gevoel met de raspen gewerkt. Door gebruik van een lichtbron of met de hand wordt gekeken wat er moet worden gevijld. Bij deze methode hoeven paarden vaak niet gesedeerd te worden. Deze methode wordt meestal gebruikt bij correcties van een “normaal” gebit, waarbij slechts minimale correcties dienen uitgevoerd te worden. Bij grote, precieze of meerdere correcties van het gebit kan deze methode vaak niet worden gebruikt.
Voor deze methode wordt vaak gebruik gemaakt van een motor met accu die bijvoorbeeld zoals hier in de foto aan de riem wordt verbonden.
Met visuele controle
Op deze manier wordt de paardenmond geopend op ooghoogte van de paardentandarts. Hierbij wordt het hoofd op deze hoogte gehouden door het gebruik van een hoofdsteun of statief.
Door het beschikken over een continue lichtbron kan er in elk stadium van de behandeling het gebit worden geïnspecteerd. Hierbij kunnen de instrumenten nauwkeurig worden gebruikt, zodat ongemakken en beschadigingen kunnen worden beperkt tot het minimum. Sommige correcties kunnen zonder deze methode zelfs niet worden uitgevoerd, zoals het behandelen van een diastase of trekken van een kies.
Sommige gebitsverzorgers maken zelfs reclame voor het toepassen van de “op gevoel” methode op alle paarden. In de praktijk is het niet mogelijk om iedere aandoening en correctie hiermee uit te voeren. Vaak gebeurt het dat het paard met het hoofd schudt of een afweerbeweging maakt, waarna de behandelingen worden gestopt. Hierbij is de gebitsbehandeling niet eens helemaal afgemaakt.
Vaak zie ik in de praktijk paarden die via deze methode zijn behandeld, waarbij bij de achterste kiezen nog steeds glazuurpunten zitten of een haak. Door de nabijheid van de keelholte vinden paarden het behandelen op deze plekken vaak niet aangenaam.
Bij de gebitsverzorging voor paarden delen we de behandelingen op in de volgende wijze.
1. Gebitsverzorging ter preventie
2. Gebitsverzorging voor het bereden paard of paard waarmee met een bit gewerkt wordt
3. Correctie van grote aandoeningen
4. Extractie van een kies
Gebitsverzorging ter preventie
Voorkomen is beter dan genezen. Paarden laten zelden symptomen zien, dit betekent niet dat ze geen pijn hebben! De belangrijkste reden voor een jaarlijkse gebitbehandeling is het verwijderen van glazuurpunten die beschadigingen aan de wang kunnen veroorzaken en het corrigeren van kleine tandafwijkingen.
De kauwbeweging
Door pijn kan het paard een andere kauwbeweging maken. Uiteindelijk zal dit leiden tot rare en abnormale slijtage van de kiezen. Het paard komt daarna in een vicieuze cirkel waarbij de kauwbeweging is verstoord en de aandoeningen erger worden. Dit kan leiden tot onvoldoende opname van voedsel en vermagering van het paard. Deze paarden sterven op oudere leeftijd omdat ze onvoldoende voedsel kunnen fijnmalen en hierdoor erg verzwakken. Er wordt vaak gezegd dat een oud paard “op” is, maar vaak zijn het juist de kiezen die op zijn.
Het verwijderen van glazuurpunten vormt de basis van elke gebitsbehandeling. De buitenste rand van de bovenkiezen en de binnenste rand van de bovenkiezen wordt gevijld. Op deze manier wordt er voorkomen dat er pijnlijke verwondingen ontstaan tijdens het kauwen.