Nu de paarden weer van de wei worden gehaald en worden gestald, is het goed om te kijken of je paard op het juiste gewicht blijft. Paarden met een minder goed gebit kunnen moeite hebben met het eten van ruwvoer. De verteerbaarheid van het voer daalt en paarden hebben moeite het voer fijn te malen. Dit leidt uiteindelijk tot minder energieopname en vermagering van het paard.
Als een paard het voer niet meer goed kan malen slikken ze het meestal niet door, maar laten ze het eruit vallen als voerproppen. Als je paard proppen maakt is dit bijna altijd te herleiden naar 1. Blokkade aan het gebit of 2. Pijn aan het gebit, vaak een combinatie van beide.
Het malingsproces
Het paard maalt door de onderkaak rond te bewegen. Hierdoor draait het ruwvoer in rollen tussen de kiezen en wordt het steeds verder naar achteren verplaats. Als het paard het niet lukt het voer helemaal naar achteren te verplaatsen of als het paard het voer niet voldoende fijn krijgt, dan laat het paard dit als proppen uit de mond vallen.
Mocht je proppen zien bij je paard, vraag dan altijd of je paardentandarts het gebit kan nakijken en behandelen. De paardentandarts kan in de meeste gevallen het gebit weer volledig functioneel krijgen.
Mijn paard blijft na een gebitsbehandeling proppen maken
Soms kan het zijn dat bij oudere paarden het niet meer mogelijk is het gebit zo te krijgen dat het paard geen proppen meer maakt. Als een ouder paard proppen blijft maken kan het helpen door kortvezelig ruwvoer te geven, waardoor het paard minder moeite hoeft te doen voor het vermalen van het ruwvoer.
Hierbij wordt een combinatie van de volgende ingrediënten geadviseerd:
- Sojahullen
- Tarwezemelen
- Bietenpulp
- Luzerne
- Lijnzaadkaf
- Haverkaf
Het maken van proppen door paarden kan veroorzaakt worden door iedere aandoening die de maalcyclus blokkeert of wanneer het paard pijn heeft in de mond. De meest voorkomende oorzaken zijn:
Haken
Wanneer haken groot genoeg zijn en de voorwaartse maalbeweging blokkeren gaan paarden proppen maken. Ze kunnen doordat ze enkel zijwaarts malen het voer niet goed meer naar achteren krijgen in de mond.
Of wanneer haken dusdanig lang zijn en in de tegenoverliggende kaak prikken kan het paard proppen gaan maken.
Bij een overbeet zal het paard haken krijgen op de eerste
bovenste kies en de laatste onderste kies. Indien onbehandeld kunnen deze haken
zo groot en lang worden dat ze in de onderkaak kunnen groeien. Deze zijn prima
behandelbaar met een machinale vijl. Deze overbeet kan veroorzaakt worden
doordat paarden van nature van de grond horen te eten. Tegenwoordig wordt er
gevoerd uit een verhoogde voerbak en zelfs uit hooinetten. Hierdoor krijg je
een andere slijting van de kiezenrijen dan in het wild. Dit is niet ernstig,
zolang er jaarlijks een gebitsbehandeling wordt uitgevoerd.
Diastases/Diastema’s
Één van de meest gevonden oorzaken voor het maken van proppen zijn diastases, dit zijn spleten tussen de kiezenrijen. Tussen deze openingen blijft voedsel tussen zitten. Op het moment dat het voedsel tussen de kiezen blijft zitten gaat dit rotten en ontwikkelen er zich veel bacteriën, hierdoor gaat het tandvlees ontsteken. Dit is een pijnlijke aandoening waardoor paarden niet meer goed het ruwvoer kunnen vermalen.
Diastasen worden vaak tijdens een gebitsbehandeling
door paardentandartsen over het hoofd gezien. Vaak is dit uit onwetendheid. Het
is dus belangrijk om het paard goed op deze aandoening te controleren.
Als diastasen langdurig niet behandeld worden, kan
de volledige tand aangetast worden door de ontsteking met als resultaat dat de
tand gaat loslaten.
Diastasen ontstaan vaak door een hoogteverschil in de kiezen, haken of andere
oneffenheden. Wanneer er tijdens de kauwbeweging van het paard hierdoor grote
horizontale krachten op de kiezen wordt uitgeoefend, kan dit lijden tot het uit
elkaar drukken van de kies. Hierdoor ontstaan de diastasen. Diastases kunnen makkelijk
voorkomen worden door een jaarlijkse gebitsbehandeling. We zien diastasen het
vaakst in de achterste kiezenrijen en vaak bij tweejarige paarden.
Diastasen kunnen ook ontstaan door melkdoppen die te lang blijven zitten of
kiezen die niet mooi in de rij komen te staan. Voordat het paard drie jaar is
kunnen er al diastasen ontstaan die grote problemen kunnen veroorzaken.
Symptonen die duiden op diastasen:
- Je paard eet zijn ruwvoer trager
- Je paard kauwt opeens aan één kant
- Als je paard eten krijgt, kan hij naar een paar happen al stoppen met eten. Dit
doordat het eten op de ontsteking drukt - Soms schud het paard met het hoofd of proberen ze het voer met de tong te
verwijderen - Je paard kan proppen maken
- Paard kan hamsterwangen krijgen door ophoping van het voer in de wang
- Bij ernstige diastasen stinkt het paard uit de mond
- Voer wordt minder goed verteerd, omdat het paard minder gaat kauwen
Diastasen (gesloten) zijn te behandelen door het
schoonmaken van de ruimte en het corrigeren van het gebit. Daarna wordt de
gesloten ruimte opgeboord, zodat er geen voer meer tussen vast kan komen te
zitten. Hierbij zal een deel van de voor- en achterliggende kies worden
weggeslepen. Door de oorzaak van de ontsteking en de oorzaak van de verschuiving van het gebit weg te halen, krijgt
het gebit en tandvlees de kans te herstellen.
Golfgebit of trapgebit
Bij het golfgebit of trapgebit kan het paard het voor niet meer naar achteren brengen, dit komt doordat het paard nog enkel (of deels) zijwaarts maalt.
Na behandeling door de paardentandarts van een golfgebit en/of trapgebit kan het paard nog proppen blijven maken! Dit komt doordat na het inkorten en behandelen van deze aandoening (tijdelijk) niet alle kiezen elkaar meer raken. Dit zal op den duur weer verdwijnen.
Een verkeerde hoek in de kiezenrijen en te gladde kiezen
Door een verkeerde hoek in de kiezenrijen of te gladde kiezen kan het zijn dat het paard proppen maakt. Het paard kan dan zijn voer niet goed genoeg vermalen om het door te slikken.
Mijn paard maakt proppen, wat nu?
