Paardenhorzels komen veel voor in de meeste stallen met paarden. Vaak worden ze weggeslagen, maar zelden geraakt; het zijn vervelende plaagdieren die zowel door paard als eigenaar slecht getolereerd worden. Echter, paardenhorzels kunnen veel meer zijn dan slechts vervelend. De irritatie en afleiding die ze veroorzaken, kunnen interfereren met het voeren en de voeding beïnvloeden. De migratie van horzel-larven onder de huid en slijmvliezen veroorzaakt wondjes die openingen kunnen bieden voor infecties. Vliegen dragen ook ziektes met zich mee die ernstige schade kunnen toebrengen aan de gezondheid en prestaties van uw paard. Zonder behandeling kunnen horzels ernstige schade veroorzaken aan de maag, mond en darmen van uw paard
Horzels zijn een zeer geëvolueerde groep parasieten die zoogdieren aantasten en ze zijn onderverdeeld in vier verschillende families. Het interessante aan deze vervelende parasiet is dat de volwassenen geen voedsel tot zich nemen of in enige vorm voedingsstoffen binnenkrijgen.
In feite hebben ze alleen niet-functionele monddelen en bestaan ze slechts met één doel: zich voortplanten. Ze hebben echter een gastheerdier nodig om dit te kunnen doen.
Verschillende soorten horzels zijn specifiek gericht op bepaalde gastheren, waaronder paarden. Ze treffen doorgaans geen mensen. De volwassenen verzamelen zich op specifieke topografische locaties om zich voort te planten; favoriete plekken zijn onder andere heuveltoppen, kliffen, steile hellingen, opvallende rotsen, bomen en waterlopen.
Mannelijke horzels blijven gedurende hun korte levensduur op deze locaties, maar vrouwtjes vertrekken na de paring om geschikte gastheren of plaatsen om eitjes te leggen te vinden.
Levenscyclus van de horzel
Volwassen paardenhorzels zijn bruin, harig en lijken op bijen, met één paar vleugels, en ze zijn ongeveer 2 centimeter groot. De larven van de horzel zijn ook maximaal twee centimeter lang, met een smal, gekromd uiteinde en een breed, rond lichaam. In de zomermaanden zijn volwassen paardenhorzels een veelvoorkomend gezicht rond paarden. Toch is deze volwassen fase slechts een kort onderdeel van de levenscyclus van de paardenhorzel.
Vrouwelijke paardenhorzels hebben geen monddelen, dus ze kunnen niet voeden. Ze leven slechts op opgeslagen reserves lang genoeg om eitjes te leggen op het haar rond de ogen, mond, neus of de benen van een paard. Vocht van de huid of door het likken van het paard zorgt ervoor dat de eitjes uitkomen en larven worden.
Na een ontwikkelingsperiode van drie weken in de mond, migreren de larven van de paardenhorzelsoorten en hechten zich aan het slijmvlies in de maag van het paard, waar ze gedurende de winter verblijven. Na ongeveer 10 maanden laten ze los van het slijmvlies en worden ze via de ontlasting uit het lichaam uitgescheiden. De larven graven zich in de grond in en volgroeien daar. Afhankelijk van de omstandigheden komen volwassen horzels tevoorschijn na drie tot 10 weken. Vrouwelijke volwassen horzels leggen eitjes op de benen, schouders, kin, keel en lippen van het paard. Afhankelijk van de geografische locatie is de levenscyclus van paardenhorzels niet beperkt tot bepaalde tijden van het jaar, en de horzellarven kunnen actief zijn bij paarden van augustus tot mei.
Het leggen van eitjes begint in het vroege zomerseizoen. Eitjes van de twee soorten verschillen in kleur en plaatsing.
G. intestinalis legt tot wel 1.000 bleekgele eitjes op de voorbenen en schouders van het paard. Vocht en wrijving door het likken van het paard zorgen ervoor dat de eitjes na ongeveer zeven dagen uitkomen. Nadat ze uitgekomen zijn, worden de larven van G. intestinalis in de mond gelikt.
G. nasalis legt ongeveer 500 gele eitjes rond de kin en keel van het paard. Deze eitjes zijn niet afhankelijk van het likken van het paard om uit te komen. G. nasalis boort zich onder de huid naar de mond, waar ze ongeveer een maand rondzwerven voordat ze naar de maag migreren om te overwinteren. Dan begint de cyclus opnieuw.
Horzellarven bij paarden
Horzels zijn seizoensgebonden parasieten, maar ze zijn niet zoals andere soorten parasieten (wormen) die onze paarden treffen. In plaats daarvan zijn het vliegen met vier duidelijke levensfasen: ei, larve, pop en volwassene.
Horzels leggen hun eitjes op de vacht van het paard tijdens de zomermaanden wanneer ze grazen. Sommige van deze eitjes worden ingenomen wanneer het paard zichzelf verzorgt of deelneemt aan onderlinge verzorging met een ander paard. Andere eitjes van horzels komen vanzelf uit en kruipen naar de mond van het paard.
Eenmaal binnen in de mond van het paard komen de horzel-eitjes uit en migreren ze naar het zachte weefsel van de mondholte voordat ze zich verplaatsen naar de maag of de dunne darm van het paard. Eenmaal in het spijsverteringsstelsel hechten ze zich vast aan het slijmvlies en gaan ze verder met hun ontwikkeling.
De larven blijven in het spijsverteringsstelsel van het paard totdat het voorjaar of de vroege zomer van het volgende jaar wanneer ze loslaten en via de mest het vliegenstadium ingaan. Dit laatste proces duurt meestal enkele weken tot maanden en vervolgens komen volwassen vliegen tevoorschijn en begint de cyclus opnieuw.
Symptonen van horzellarven bij paarden:
Veelvoorkomende tekenen van een paardenhorzelinfectie zijn onder andere:
- Zeer kleine wit/geel/roomkleurige eitjes op het haar
- Likken of wrijven op plekken waar eitjes zitten, zoals de benen en buik
De meest uitgesproken klinische tekenen zijn geassocieerd met de mondfase van de infectie, waaronder:
- Overmatige speekselvloed
- Hoofdschudden
- Irritatie bij de tong
- Kauwproblemen
- Zweren in en rond de mond
Klinische tekenen van paardenhorzelinfecties in de maag zijn onder andere:
- Symptomen van koliek
- Symptomen van maagzweren
Soorten Horzels
Drie soorten horzels treffen doorgaans paarden, maar ook muilezels en ezels. Dit zijn de gewone horzel, de keelhorzel en de neushorzel. Alle drie lijken ze qua uiterlijk op een bij. De levenscyclus van deze drie soorten horzels is ook vergelijkbaar en duurt ongeveer één jaar.
- Gewone horzel
De gewone horzel (Gastrophilus intestinalis) legt gele tot grijze eitjes op de haren van de voorbenen, manen en flanken van het paard, waar ze later worden ingenomen wanneer het paard met zijn snuit wrijft of deze gebieden likt. Het vrouwtje van de gewone horzel kan in ongeveer één week tijd wel 500 eitjes leggen!
- Keelhorzel
Eitjes van de keelhorzel (Gastrophilus nasalis) worden vaak dichter bij de huid van het paard gelegd en kunnen worden bedekt door overliggende haren. De eitjes zijn witgeel van kleur en komen binnen drie tot vijf dagen uit. Eenmaal uitgekomen kruipen de larven van de keelhorzel op het paardenkaakbeen naar de mond, waar ze zich in het tandvlees nestelen en hun reis door het spijsverteringsstelsel van het paard beginnen.
- Neushorzel
Neushorzels (Gastrophilus haemorrhoidalis) leggen hun eitjes op de fijne haren rond de lippen en snuit van het paard. De eitjes van de neushorzel zien er iets anders uit dan andere horzel-eitjes op paarden; ze zijn bruinzwart, hebben een steeltje en lijken op zeepokken.
Eitjes van neushorzels komen al binnen twee dagen uit. Vervolgens graven ze zich in in de lip- en tongmembraan, waar ze 5-6 weken blijven voordat ze migreren naar de maag, waar ze de winter doorbrengen en zich verder ontwikkelen. Neushorzels verschillen ook van de andere horzels doordat ze, wanneer ze loskomen van het maagslijmvlies in het voorjaar, migreren naar het rectum, waar ze zich opnieuw vasthechten in de buurt van de anus voordat ze op de grond vallen om zich te verpoppen.
Hoe horzels de gezondheid van je paard beinvloeden
Het aantal horzels in de maag van het paard kan variëren van enkele tot enkele honderden.
Over het algemeen veroorzaken horzels geen ziektes bij paarden, maar zeer grote aantallen larven kunnen maagpijn of ontsteking van de dunne darm veroorzaken. Dit kan op zijn beurt de maagafvoer blokkeren.
Het belangrijkste probleem met horzels is de irritatie die ze bij paarden veroorzaken, wat vaak resulteert in rusteloosheid en stampen. Omdat volwassen horzels geen functionele monden hebben, bijten ze niet, maar ze veroorzaken wel een irriterende prikkeling wanneer ze landen om hun eitjes te leggen.
De vrouwtjes leggen vaak één ei per keer, maar sommige soorten kunnen tussen de 150 en 500 eitjes leggen, wat betekent dat de vlieg hardnekkig zal blijven rondzweven rond het hoofd of de benen van het paard, wat veel irritatie veroorzaakt. In sommige gevallen kunnen ze paarden voldoende irriteren om gevaarlijk gedrag te veroorzaken, vooral tijdens trainingen of het berijden van het paard.
Keelhorzels kunnen het paard nog meer irriteren doordat pusophopingen in het tandvlees soms het gevolg zijn van een invasie door larven.
Het diagnosticeren en behandelen van horzelinfecties
Ondanks hun zorgwekkende uiterlijk veroorzaken horzels doorgaans geen ernstige problemen voor paarden. Het is eigenlijk normaal om wat horzellarven in de mest van paarden te vinden. In sommige gevallen kunnen paarden echter ziek worden door een horzelinfectie. Dit gebeurt meestal bij oudere paarden of paarden met een verminderd immuunsysteem.
Zeldzame symptomen zijn ook maagperforatie en slokdarmverstopping. Klinische tekenen van horzelbesmetting lijken op die van maagzweren of koliek. Andere symptomen die verband houden met infectie zijn onder meer:
-Overmatig speekselverlies
-Schudden met het hoofd
-Irritatie van de tong
-Problemen met kauwen.
In sommige gevallen kan een infectie worden vastgesteld tijdens een mondinspectie door een paardentandarts. Larven kunnen worden gevonden in de ruimtes tussen de kiezen en premolaren. Ook kunnen er zichtbare laesies aan de basis van de tong zijn. Tijdens het maagstadium zijn larven zichtbaar via gastroscopie.
Als je paard een paardenhorzelinfectie oploopt, is het belangrijk om contact op te nemen met je eigen dierenarts om de ernst van de infectie vast te stellen. Milde infecties kunnen mogelijk worden opgelost door veranderingen in management en ontworming. Meer matige tot ernstige infecties waarbij sprake is van zweervorming in de mond en/of maag kunnen mogelijk een voorgeschreven medicatie vereisen.
Paardenhorzelinfecties kunnen leiden tot de volgende aandoeningen:
- Maagzweren
- Koliek
- Gewichtsverlies
- Diarree
Preventieve maatregelen zijn vergelijkbaar met de behandeling van paardenhorzelinfecties, en omvatten:
- Het hele jaar door een passend ontwormingsprotocol handhaven voor je paard
- Dagelijks je paard inspecteren op tekenen van horzeleitjes
- De omgeving vrij houden van mest
- Juiste vliegenbestrijding en preventie om vliegen tot een minimum te beperken
Het voorkomen van een horzelinfectie bij je paard
Er zijn verschillende dingen die paardeneigenaren kunnen doen om horzelinfectie bij paarden te voorkomen. De eerste en meest voor de hand liggende stap is om regelmatig de eitjes van de horzels van de vacht van het paard te verwijderen.
Hier volgen een aantal methoden om de eitjes van horzels te verwijderen:
Horzelmessen en -stenen zijn speciaal ontwikkeld om eitjes te verwijderen. Deze producten zijn verkrijgbaar bij de meeste paardenspeciaalzaken. Gebruik een scheermesje om eitjes weg te scheren. Was aangedane gebieden met warm water. Verwarm azijn en veeg dit op de eitjes. Breng een laagje Vaseline aan over de eitjes. Enkele uren later kunnen de eitjes met een stuk keukenpapier worden weggehaald.
Het volledig verwijderen van alle eieren is niet haalbaar, omdat sommige eieren zich in het haar kunnen verstoppen en het regelmatig verwijderen tijdrovend kan zijn. Hier komt ontworming van pas bij het stoppen van de levenscyclus van de paardenhorzel. Het is het beste om te ontwormen tegen horzels nadat de eerste vorst de vrouwtjes heeft gedood. Het is belangrijk op te merken dat alleen ivermectine en moxidectine effectief zijn tegen horzels.
Sanitatie en het beheren van mest/weide op de boerderij kunnen ook helpen bij het voorkomen van een infectie met paardenhorzels, aangezien de larven van de horzels (evenals andere parasitaire larven) een deel van hun levenscyclus doorbrengen in mest.
Het verzamelen en composteren van mest uit stallen en paddocks is met name belangrijk, evenals regelmatig maaien. Vermijd overbevolking van weiden en maak indien mogelijk gebruik van rotatiebegrazing. Het is ook nuttig om paarden samen te laten grazen of weiden af te wisselen met ander vee, zoals schapen of koeien, omdat dit helpt om de levenscyclus van niet alleen paardenhorzels, maar ook sommige andere soorten parasieten te doorbreken.
Veelgestelde vragen bij een horzellarven infectie
Hoe weet ik of mijn paard paardenhorzels heeft?
Houd tijdens de zomer en herfst de vacht van je paard in de gaten op tekenen van eitjes die eraan vastzitten, vooral op de buik, benen en het gezicht. Als je paard abnormaal gedrag vertoont, is het altijd raadzaam om contact op te nemen met je eigen dierenarts.
Welk ontwormingsmiddel doodt horzels bij paarden?
Ivermectine is over het algemeen de behandeling naar keuze voor horzels. Je eigen dierenarts kan moxidectine aanbevelen als er resistentie tegen ivermectine is waargenomen. Het is belangrijk om je paard volgens het ontwormingsprotocol van je dierenarts te behandelen.